(تجربه واقعی مدیران صنعتی در بیش از ۴۰ کارخانه فعال در ایران)
در سالهای اخیر، با تشدید قوانین محیط زیست و جریمههای سنگین تخلیه پساب، دیگر هیچ کارخانهای نمیتواند تصفیهخانه را «لوکس» بداند؛ فیلتر پرس تبدیل به قلب تپنده خط تولید شده است. اما سوالی که هنوز ذهن خیلی از مدیران را مشغول کرده این است:
«واقعاً خرید فیلتر پرس چینی ارزانتر تمام میشود یا مدل ایرانی که قیمت اولیهاش کمی بالاتر به نظر میرسد؟»
ما در این گزارش، بر اساس تجربه واقعی چندین کارخانه بزرگ معدنی، شیمیایی، غذایی و فولادسازی که هم مدل چینی و هم ایرانی را در خطوط خود داشتهاند، پاسخ این سوال را از ۶ زاویه کلیدی بررسی کردیم.
۱. صفحات فیلتر پرس: جایی که تفاوت از روز اول مشخص میشود
مهمترین قطعه مصرفی فیلتر پرس، صفحات پلیپروپیلن (چمبر و ممبران) هستند. در اکثر مدلهای چینی اقتصادی از مواد بازیافتی یا گرید پایین استفاده میشود. نتیجه؟ ترکخوردگی و پارگی زودهنگام بعد از ۶–۱۸ ماه کار سنگین. این ایراد بخصوص در معادن بزرگ کرمان که که از دستگاه فیلتر پرس معدن استفاده میکنند نمود پیدا میکند.
اما مشکل اصلی اینجاست: وقتی فقط ۲–۳ صفحه میشکنند، نمیتوانید فقط همان تعداد را عوض کنید؛ باید کل پکیج را با همان مشخصات دقیق (سوراخکاری، ضخامت، نوع لبه ممبران و…) تعویض کنید. حالا تأمین این صفحه برای یک مدل چینی که دو سال پیش تولیدش متوقف شده چقدر طول میکشد و چقدر هزینه دارد؟
- حداقل سفارش کارخانه چین: معمولاً ۱۰۰–۲۰۰ صفحه
- هزینه ساخت قالب جدید در ایران: ۸ تا ۱۲ میلیارد تومان!
- زمان تحویل: ۴ تا ۸ ماه + ترخیص + نوسان دلار
در مقابل، تولیدکنندگان معتبر ایرانی صفحات را با مواد نو و گرید بالا تولید میکنند و مهمتر از آن، حتی یک صفحه هم با همان مشخصات قبلی در کمتر از یک هفته برایتان میسازند.
۲. شاسی و هیدرولیک: کیک خشکتر = پول بیشتر در جیب شما
خیلی از مدلهای چینی برای کاهش وزن و قیمت، از پروفیل نازکتر و جوش ضعیفتر استفاده میکنند. نتیجه؟ تغییر شکل شاسی بعد از ۱–۲ سال و کاهش فشار فیلتراسیون.
فیلتر پرس ایرانی معتبر اما معمولاً با پروفیل سنگینتر و طراحی مهندسی دقیقتر ساخته میشود. این یعنی:
- فشار فیلتراسیون بالاتر (تا ۲۰–۲۵ بار)
- کیک خشکتر (رطوبت ۱۰–۱۵� درصد کمتر)
- کاهش چشمگیر هزینه حمل و دفع لجن + امکان فروش کیک در خیلی از صنایع
فقط در یک کارخانه استخراج مس، تغییر به فیلتر پرس ایرانی باعث شد هزینه دفع لجن سالیانه ۲۸ درصد کم شود و کیک مس آنها مشتری ثابت پیدا کند!
۳. هزینه واقعی در ۵ سال: عدد واقعی را روی کاغذ بیاورید
قیمت اولیه یک دستگاه ۱۰۰ متری چینی گاهی ۳۰–۴۰ درصد ارزانتر به نظر میرسد. اما وقتی این اعداد را جمع میزنیم:
| مورد | فیلتر پرس چینی | فیلتر پرس ایرانی معتبر |
|---|---|---|
| قیمت اولیه | ارزانتر | کمی بالاتر |
| هزینه تعویض صفحات (۵ سال) | ۲.۵ تا ۴ برابر دستگاه | کمتر از ۶۰ درصد قیمت دستگاه |
| توقف خط تولید (به دلیل خرابی و انتظار قطعه) | ۲۰–۶۰ روز در سال | حداکثر ۲–۵ روز در سال |
| جریمه محیط زیست به دلیل نشتی یا رطوبت بالای کیک | بسیار محتمل | تقریباً صفر |
| هزینه کل مالکیت ۵ ساله | معمولاً ۲.۲ تا ۳.۸ برابر قیمت اولیه | ۱.۳ تا ۱.۶ برابر قیمت اولیه |
نتیجه؟ در ۸۵ درصد موارد بررسیشده، کارخانه بعد از حداکثر ۳ سال به فکر تعویض دستگاه چینی با ایرانی افتاده بود.
۴. خدمات پس از فروش: تفاوت بین «توقف چند ساعته» و «توقف ۳ هفتهای»
یک خرابی ساده در سیستم هیدرولیک یا ایراد در صفحات و شاسی:
- پیدا کردن تکنسین: چند روز تا چند هفته
- موجودی قطعه در ایران: معمولاً صفر
- هزینه و زمان: گاهی بیش از ۵۰۰ میلیون تومان + ۴۵ روز توقف
در مقابل تولیدکنندگان معتبر ایرانی:
- تکنسین ۲۴ تا ۴۸ ساعته در محل
- انبار مرکزی قطعات در تهران، اصفهان، زنجان و کرمان
- گارانتی واقعی ۳ تا ۵ ساله + ۱۰ سال خدمات پس از فروش
- امکان بازدید رایگان از ۱۰–۱۵ کارخانه در حال کار
۵. راندمان تصفیه پساب و بازچرخانی آب
کارخانههایی که از فیلتر پرس ایرانی با فشار بالا و تنظیمات اختصاصی استفاده کردهاند، معمولاً ۱۲–۲۲ درصد آب بیشتری بازیافت میکنند. در شرایطی که قیمت آب خام صنعتی در خیلی از مناطق به بالای ۵۰ هزار تومان در مترمکعب رسیده، این عدد یعنی صرفهجویی چند صد میلیونی در سال.
۶. امکان خرید اقساطی و ثبات قیمت
در حالی که قیمت دستگاه وارداتی با کوچکترین جهش دلار ۴۰–۶۰ درصد بالا میرود، تولیدکنندگان ایرانی:
- قیمت ثابت ریالی
- امکان فروش اقساطی ۶ تا ۲۴ ماهه
- تحویل ۲ تا ۴ ماهه
حرف آخر
اگر فقط یک بار میخواهید فیلتر پرس بخرید و تا ۱۰–۱۵ سال خیالتان راحت باشد، انتخاب دستگاه فیلتر پرس ایرانی از برندهای معتبر (که امروز کیفیتشان در خیلی از موارد از نمونههای چینی و حتی برخی برندهای اروپایی اقتصادی بالاتر است) دیگر یک «حس ملی» نیست؛ یک تصمیم کاملاً اقتصادی و هوشمندانه است.
قبل از امضای هر پیشفاکتور، حتماً از کارخانه بخواهید شما را به دو سه پروژه فعال ببرد و عدد واقعی هزینهها و توقفات را خودتان ببینید. عدد روی کاغذ گاهی گمراهکنندهترین عدد دنیاست.
شما هم تجربهای از مقایسه فیلتر پرس ایرانی و وارداتی دارید؟ در کامنتها بنویسید تا بقیه مدیران هم استفاده کنند.