فیلتر پرس معدنی؛ از یک دستگاه تا یک استراتژی معدنداری سبز
دستگاه فیلتر پرس معدن وسیله ای که دوغاب حاصل از کنسانتره یا باطله را تحت فشار بالای پمپ فیلتر میکند تا کیکی با رطوبت پایین (معمولاً زیر ۲۰ درصد) تولید شود که قابل حمل، دپو و حتی فروش است. این فناوری در دنیا بهعنوان یکی از مؤثرترین روشهای آبگیری باطله و کنسانتره شناخته میشود و در بسیاری از معادن بزرگ، جایگزین سدهای باطله پرریسک شده است.
در کشورهای خشک و نیمهخشک، فیلتر پرس به یک الزام عملیاتی تبدیل شده زیرا امکان بازیافت بخش زیادی از آب فرایندی (گاهی تا ۸۵–۹۵ درصد بسته به طراحی سیستم) و بازگرداندن آن به مدار تولید را فراهم میکند. به این ترتیب، هم هزینه خرید آب تازه کاهش مییابد و هم فشار محیطزیستی و نظارتی روی واحد فرآوری کمتر میشود.
کاربرد در کنسانتره مس، طلا و فلزات پایه
در خطوط تولید کنسانتره مس، فیلتر پرس بعد از تیکنر قرار میگیرد و دوغاب غلیظ را به کیک نیمهخشک تبدیل میکند، در نتیجه نیاز به خشککن حرارتی و مصرف انرژی بهطور محسوسی کاهش مییابد. کاهش رطوبت کنسانتره، هزینه حملونقل را پایین میآورد و امکان رسیدن به عیار و کیفیت بالاتر برای فروش یا ذوب را فراهم میکند.
در معادن طلا و روی، فیلتر پرس علاوهبر آبگیری باطله، به بازیابی محلولهای ارزشمند و کاهش ریسک نشت سیانید و محلولهای اسیدی کمک میکند. در معادن آهن، سرب و زغالسنگ هم این دستگاه برای کاهش رطوبت کنسانتره و لجنهای ریزدانه استفاده میشود تا هزینه حمل، خشککردن و مدیریت پساب کمتر شود.
آبگیری باطله و حذف سدهای پرریسک
یکی از ترندهای جدی صنعت معدن، حرکت به سمت «دِرایاستک» یا دپوی خشک باطله است که بر پایه فیلتر پرس و فناوریهای مشابه شکل گرفته است. با کاهش رطوبت باطله به حدود ۱۵–۲۵ درصد، امکان انباشت خشک، کاهش شدید سطح اشغال زمین و حذف یا کوچکسازی سد باطله فراهم میشود و ریسک شکست سد و آلودگی آب زیرزمینی به حداقل میرسد.
مطالعات صنعتی نشان میدهد که ترکیب تیکنرهای پیشرفته با فیلتر پرس میتواند بازیابی آب از باطله را به بالای ۷۰–۸۰ درصد برساند و همزمان، کیکی پایدار برای دپوی ایمن تولید کند. این رویکرد با اصول اقتصاد چرخشی در معدنکاری همسو است، چون آب، زمین و حتی بخشی از مواد معدنی دورریز دوباره وارد چرخه بهرهبرداری میشوند.
فناوری ممبرانی و اتوماسیون در معادن امروز
فیلتر پرسهای مدرن معدنی در نسخههای دستی، نیمهاتومات و تماماتومات عرضه میشوند، اما در مقیاس صنعتی، مدلهای تماماتومات با کنترل PLC و تخلیه خودکار صفحات بهدلیل قابلیت کار ۲۴ ساعته، انتخاب اصلی واحدهای کنسانتره هستند. در این دستگاهها از صفحات ممبرانی استفاده میشود که با اعمال فشار ثانویه، رطوبت نهایی کیک را چند درصد دیگر هم پایین میآورند و به اهداف سختگیرانه زیستمحیطی کمک میکنند.
در طراحی و خرید فیلتر پرس معدنی، پارامترهایی مانند نوع ماده معدنی، دانهبندی، pH دوغاب، فشار موردنیاز، سطح فیلتراسیون و کیفیت پارچه فیلتر باید بر اساس تستهای آزمایشگاهی روی نمونه دوغاب انتخاب شوند تا هم ظرفیت واقعی تأمین شود و هم هزینه سرمایهگذاری و اپراتوری بهینه بماند. استفاده از خدمات تست و مهندسی فرآیند، ریسک اورسایز یا آندرسایز شدن دستگاه و توقف تولید را بهطور محسوسی کاهش میدهد.
مزایای اقتصادی و رقابتی برای معدنداران
فیلتر پرس علاوهبر مزایای محیطزیستی، از نظر اقتصادی هم جذاب است؛ کاهش مصرف آب، انرژی خشکسازی، هزینه ساخت و پایش سد باطله و هزینه حملونقل باطله و محصول از مهمترین صرفهجوییها بهشمار میآیند. بسیاری از مطالعات و پروژههای صنعتی گزارش کردهاند که بازگشت سرمایه فیلتر پرس در معادن متوسط و بزرگ، معمولاً در بازهای چندساله و حتی کوتاهتر با احتساب صرفهجویی آب و حذف سد باطله محقق میشود.
از زاویه برندینگ و مجوزهای قانونی نیز، بهرهگیری از فیلتر پرس به معادن کمک میکند راحتتر مجوز توسعه بگیرند، ریسک توقفهای زیستمحیطی را کاهش دهند و تصویر یک معدن سبز و مسئول را در ذهن جامعه و سرمایهگذاران بسازند. همین مزیت نرم، در بازار رقابتی امروز، میتواند به اندازه صرفهجوییهای مستقیم مالی، برای آینده معدن تعیینکننده باشد.
منبع : مقاله استفاده از دستگاه فیلتر پرس معدن در سایت روزگار معدن